اگر مدتی در بازار بوده و یا به صورت مستقیم در معاملات مالی نقش داشته اید قطعا می‌دانید که افراد اغلب در دریافت چک به جای پول نقد بسیار دقت می‌کنند و اگر چک بپذیرند برایشان مهم است که چک قابلیت پیگرد کیفری دارد یا خیر.
چک کیفری چکی است که در صورت عدم وصول آن دارنده چک می‌تواند به دادسرا مراجعه و با تنظیم شکایت کیفری، وجه آن و خسارت خود را مطالبه کند.
مگر چک کیفری با چک حقوقی چقدر تفاوت دارد؟
در اصل تفاوت این دو وقتی مشخص میشود که چک به هر دلیلی وصول نشود.
در این صورت وکیل چک کیفری یا دارنده چک با مراجعه به دادسرا و تنظیم شکایت کیفری می‌تواند صاحب حساب را تحت تعقیب کیفری قرار دهد.
پس از این مرحله دارنده حساب با حضور در دادسرا و تفهیم اتهامی که توسط دادگاه انجام میشود با صدور قرار تامینی از قبیل وثیقه و یا کفالت مواجه میشود.
در این مرحله صاحب حساب اگر نتواند این موارد را تامین کند در همان ابتدا وارد زندان خواهد شد و بسته به مبلغ چک تا دو سال حبس پیش رو خواهد داشت.
چک کیفری در مراجع قضایی با سرعت بیشتری پیگیری شده و مالباخته زودتر به مطالبه خود خواهد رسید.
اینجا سوال پیش می آید پس چک حقوقی چطور پیگیری میشود؟
حقیقت ماجرا این است که چک حقوقی به هیچ وجه در مطالبه مانند چک کیفری نیست. در این دست شکایات، وکیل چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و نوشتن دادخواست و پرداخت هزینه آن بررسی چک و خسارت آن را مطالبه کند، تا اینجا همه چیز درست می‌باشد اما دادگاه آن شدت و سرعت را در اجرای حکم نسبت به چک کیفری نخواهد داشت.
در چک های حقوقی، صاحب حساب بدون هیچ گونه تهدید به زندان و یا مجازات خاصی می تواند در دادگاه حاضر شده و در صورت قطعی شدن حکم بنا بر قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به زندان بیفتد که در این صورت نیز یک وکیل چک با تجربه می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار و اثبات آن با شهادت شهود در دادگاه، موکل را از زندان آزاد کند.
پس تا الان کاملا متوجه تفاوت بنیادی و مهم چک های کیفری و حقوقی
شدیم.
حالا نوبت آن شده تا بفهمیم چه چک هایی
قابل شکایت کیفری نیستند یا به عبارت دیگر در دسته چک های حقوقی قرار می‌گیرند.
چک هایی که شکایت کیفری ندارند
ـ چک دارای سر رسید (وعده دار)
ـ چک های بدون تاریخ
ـ چک های سفید امضاء
ـ چک های ضمانت
ـ چک های معاملات نامشروع
چطور چک برگشتی را به صورت کیفری تحت پیگرد قرار دهیم؟
برای شکایت از چک بلامحل یا چک برگشتی شما باید علاوه بر مراجعه به دادسرای حوزه ای که بانک گواهی عدم پرداخت به شما داده است باید یک دادخواست جدا مبنی بر درخواست وجه چک به دفتر دادگاه حقوقی تقدیم کنید.
اینجا ممکن است سوال پیش بیاید چرا باید دو دادخواست ارائه شود؟
وقتی شما در دادسرا از صاحب حساب چک بلامحل برگشتی شکایت می‌کنید، دادگاه فقط به صدور چک بلامحل به عنوان یک جرم رسیدگی می‌کند و شما برای مطالبه مبلغ چک نیز نیاز به یک دادخواست دیگر دارید.
توصیه می‌کنم در دعاوی چک به دلیل پیچیدگی های قانونی موجود، برای جلوگیری از تضییع حقوق خود با وکلای چک گروه آهوپای به صورت رایگان در ارتباط باشید.
.هرگاه دارنده چک تا ۶ ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه کند یا ظرف ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت بانک شکایت نماید، قانون‌گذار این چک را دارای جنبه کیفری دانسته، و بعنوان یک جرم (صدور چک بلا محل) می توان به دادسرا مراجعه کرد.
چند نکته بسیار مهم در رابطه با چک های کیفری که شاید ندانید!
نکته ۱: کسی که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است می‌تواند شکایت کیفری تنظیم کند
نکته ۲: طبق قانون شخصی که گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده است حق شکایت کیفری دارد و پس از صدور گواهی عدم پرداخت نمی‌توان چک را به شخص دیگری برای طرح شکایت وصول چک کیفری، واگذار نمود.
نکته ۳: اگر چک مفقود، سرقت و یا جعل شده باشد و یا از طریق جرایم خاصی مثل ربا و یا کلاهبرداری وصول شده باشد، شما می‌توانید به بانک مراجعه کرده و درخواست عدم پرداخت چک را به بانک تحویل دهید.
نکته ۴: صادر کننده چک و افراد ذی نفع در چک می‌توانند، دستور عدم پرداخت چک را به بانک ارائه کنند.
نکته ۵: اگر چکی به نمایندگی از صاحب حساب صادر شده باشد و چک با عدم پرداخت مواجه شود هم صاحب حساب و هم امضا کننده آن مسئول پرداخت وجه می‌باشند اما مسئولیت کیفری چک با امضا کننده آن می‌باشد.
در این مورد اگر امضا کننده در دادگاه ثابت کند که عدم پرداخت چک مستند به صاحب حساب، وکیل یا نماینده بعد از اوست، از این جرم مبرا خواهد شد.
نکته ۶: اگر فردی با علم بر مسدود بودن حساب خود به صدور چک اقدام کند، علاوه بر پرداخت مبلغ و جریمه آن به حداکثر مجازات که دو سال حبس می‌باشد محکوم خواهد شد و هیچ وقت نیز نمی‌تواند از بانک درخواست دسته چک داشته باشد.
جمع بندی
در این مقاله ما سعی کردیم به تعریف چک کیفری و تفاوت آن با چک حقوقی بپردازیم و مراحل ثبت شکایت کیفری و ارائه دادخواست به دادسرا را برای شما شرح دهیم.
در انتهای مقاله نیز چک هایی که قابیلت شکایت کیفری ندارند را برای شما عنوان کرده و راهکار کلی تحت تعقیب قرار دادن چک برگشتی با طرح شکایت کیفری را برای شما به تفصیل شرح دادیم.