گذشت زمان، پیشرفت تکنولوژی و بالارفتن کیفیت تولید و طراحی وسایل نقلیه از طرفی موجب سهولت رفت و آمد و بالا رفتن کیفیت زندگی بشر شده و از طرف دیگر این پیشرفت، موجب عواقب و مشکلات فراوانی از جمله تصادفات و سوانح رانندگی در بین جوامع شده است.
طبق آمار، مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی در سال های اخیر مخصوصا در کشور ما، ایران، تلفاتی مشابه با جنگ ۸ ساله داشته است.
یکی از سوانحی که شاید خیلی از ما، دوستان و یا آشنایان ما به آن دچار شده اند، تصادف وسایل نقلیه موتوری با عابران پیاده می‌باشد. در این دست تصادفات تصور می‌شود که حق با عابر پیاده بوده و راننده وسیله نقلیه تحت هر شرایطی مقصر است.
در این مقاله از گروه وکلای دعاوی تصادفات رانندگی آهوپای، ما قصد داریم به بررسی ابعاد و ضوابط تصادف وسایل نقلیه موتوری با عابران پیاده پرداخته و ابهامات رایج در این مورد را برطرف سازیم.
در تصادفات وسیله نقلیه و عابر پیاده در چه شرایطی راننده مقصر نیست؟
طبق ماده ۳۳۳ قانون مجازات اسلامی در شرایط زیر، راننده در تصادف با عابرین پیاده مقصر شناخته نخواهد شد:
در محل هایی که عبور عابر پیاده ممنوع بوده و راننده نیز با سرعت مجاز و مطمئنه در حال عبور می‌باشد و وسیله وی فاقد هرگونه نقص فنی است، در صورت وقوع تصادف و بروز مصدومیت یا فوت عابر، راننده به هیچ وجه ضامن دیه، مجازات و خسارات وارده به عابر نیست.
اما قبل از تایید صحبت فوق مثل تمام مواد و قوانین دیگر مشخص شدن ابعاد و مفهوم هر یک از کلمات در متن قانون، از جنبه حقوقی از اهمیت بالایی برخوردار است، پس بهتر است در ادامه با معنی عابر پیاده، سرعت مطمئنه و نقص فنی آشنا شویم.
عابرپیاده کیست؟
طبق ماده ۱۳ آیین راهنمایی و رانندگی مصوب ۱۳۴۷ عابر پیاده شخصی است که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت نماید.
و اما …
ماده ۱۹۱ آیین نامه راهنمایی و رانندگی عابرین پیاده را موظف کرده است ۴ نکته مهم را رعایت نمایند:
۱) عابر پیاده موظف است از محل هایی که برای پیاده روی تعبیه شده است عبور نماید.
۲) در محل هایی که پیاده رو وجود ندارد یا قابل استفاده نیست، عابر موظف است هنگام عبور از سواره رو از منتهی الیه سمت چپ خود عبور کند
۳) عابر موظف است برای گذشتن از عرض راه حتما از خطوط عابر پیاده استفاده نماید.
۴) عابر باید هنگام ورود از پیاده رو به بخش سواره رو مراقب عبور وسایل نقلیه باشد.
عابرپیاده در چه صورت می‌تواند وارد قسمت سواره رو شود؟
بند دوم ماده ۲۰ قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور جاده ها مشخص می‌کند که عابر پیاده در چه شرایطی می تواند وارد قسمت سواره رو شود.
۱) اگر در کنارراه پیاده رو حاشیه ای برای عابرین پیاده وجود داشته باشد، عابر ملزم به عبور و استفاده از آن خواهد بود مگر در موارد زیر:
۲) عابرین پیاده ای که اشیاء حجیمی را با خود حمل کنند، چنانچه در پیاده رو مزاحمت ایجاد کنند می توانند از قسمت سواره رو عبور کنند.
۳) عابرین پیاده ای که به صورت گروه توسط یک شخص راهنمایی می‌شوند و یا به صورت دسته جمعی حرکت می‌کنند می‌توانند از قسمت سواره رو استفاده کنند.
نکته: قبل عبور از عرض خیابان، در صورتی که ورود عابر موجب تغییر سرعت و یا تغییر جهت وسیله نقلیه شود، عابر نباید وارد حریم سواره رو شود.
سرعت مطمئنه طبق قانون چقدر است؟
در قانون و آیین نامه در تعریف سرعت مطمئنه صراحت خاصی وجود ندارد، لیکن طبق ماده ۱۱۶ آیین راهنمایی و رانندگی که مقرر می دارد« رانندگان وسایل نقلیه موظف اند در تقاطع هایی که فاقد چراغ، مامور انتظامی یا تابلوی ایست است، در سر پیچ ها، جاده های تنگ، تپه ها، باران، برف، کولاک و مه از سرعت وسایل نقلیه تا حدی که برحسب مورد برای احتراز از خطر یا تصادف ضرورت دارد بکاهند.
سرعت مطمئنه، سرعتی است که رانندگان به منظور احتراز از خطر یا تصادف برحسب مورد انتخاب می‌نمایند. میزان این سرعت از حداقل شروع و تا حداکثر مجاز در شهرها، راه های خارج شهر و مناطق غیر مسکونی متغیر می‌تواند باشد.
منظور از نقص فنی در قانون چیست؟
نقص فنی عبارت است از نداشتن چراغ های جلو و عقب، نامیزان بودن چرخ های جلو یا فرمان، حساس و یا میزان نبودن ترمز پایی، نداشتن عاج در سطح اتکاء لاستیک چرخ، نداشتن برف پاک کن در مواقع بارندگی و زنجیرچرخ در شرایط یخبدان و همچنین دودکردن ماشین می‌باشد.
نکته: به غیر از دود کردن وسیله نقلیه، سایر نقوص فنی در زمره نقایص مستمر بوده و هریک تحت شرایط مربوط به خود می‌تواند در تصادفات موثر واقع شود.
جمع بندی
طبق آنچه که گفته شد، چنانچه رانندگان رعایت سرعت مجاز و مطمئنه را نموده و وسیله نقلیه آنان نیز دارای نقص فنی مستمر و موثر در تصادفات نباشد و با وجود این شرایط، توانایی کنترل وسیله نقلیه و جلوگیری از برخورد با عابرین پیاده را نداشته باشد، در صورت وقوع تصادف منجر به فوت و جرح ضامن دیه و خسارت وارده نخواهد بود.
در نتیجه:
در صورت ورود و عبور عابرین پیاده در آزاد راه‌ها و وقوع تصادفات، عدم مسئولیت راننده مذکور مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود.