تعداد بسیار زیادی از پرونده های قضایی را جرایم ضرب و جرح تشکیل می‌دهد و همین امر سبب افزایش وکالت دعاوی ضرب و جرح شده است. بسیاری از مردم به ضرب و جرح، ضرب و شتم می‌گویند؛ در صورتی که شتم به معنای دشنام دادن و جرح به معنای آسیب رساندن به اعضای بدن همراه با خونریزی است.
تعریف ضرب به این صورت است که: « اگر شخصی صدماتی را بر بدن شخص دیگر وارد کند به‌صورتی که شکستگی و خونریزی وجود نداشته باشد و باعث بروز علائمی مانند کوفتگی، کبودی، سرخی، سیاه شدن و… شود؛ به این جرم، ضرب گفته می‌شود.»
جرح این گونه تعریف می‌شود: « اگر صدمات وارد شده بر بدن شخص دیگر، به گونه ای باشد که باعث از هم گسیختگی بافت های بدن همراه با خونریزی شود، جرم جرح رخ داده است. مانند پارگی پوست، نقص یا قطع عضو، شکستن استخوان و…»
ضرب و جرج انواع مختلفی دارد؛ مانند ضرب و جرح عمدی/ غیر عمدی، ضرب و جرح ساختگی، ضرب و جرح بدون اثر، ضرب و جرح بدون شاهد.
به‌صورت کلی می‌توان مجازات جرائم ضرب و جرح را این گونه بیان کرد که بنابه نوع ضرب و جرح و عمدی یا غیر عمدی بودن آن، مجرم محکوم به پرداخت دیه، حبس و یا قصاص عضو است.
برخلاف تصور، ضرب و جرح عمدی همیشه به این صورت نیست که فردی با انگیزه و قصد از پیش تعیین شده، به فرد دیگری آسیب جسمانی برساند. اگر کسی حتی قصد آسیب رساندن را نداشته باشد ولی اعمال او موجب قطع عضو و جرح شود، جرم ضرب و جرح عمدی رخ داده است.
. مجازات ضرب و جرح عمدی به این صورت است که اگر کسی عمداً به فرد دیگری آسیب جسمانی وارد کند؛ به‌صورتی که موجب نقص یا از کارافتادگی عضوی از بدن او شود؛ همچنین خللی در نظم و امنیت جامعه وارد کند؛ اگر امکان قصاص وجود نداشته باشد، به حبس محکوم می‌شود.
در قصاص عضو، زن و مرد با هم برابرند و وجود شرایط زیر برای قصاص لازم و ضروری است. به این نکته باید توجه داشت که اگر مجرم، پدر یا از اجداد پدری شخص قربانی نباشد و مجنیٌ‌علیه هم عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد، حکم قصاص صادر نمی‌شود!
شرایط قصاص ضرب و جرح عمدی:
اگر کسی برای دفاع و حفاظت از خود، عملی مجرمانه را انجام دهد، مجازات نمی‌شود. البته این امر شرایطی دارد که زیر به آن پرداخته می‌شود.
طبق ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی: « هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، در صورتی که شرایط قانونی دفاع مشروع وجود داشته باشد، مجازات نمی شود.»
در صورت وجود تمامی شرایط زیر، اقدامات مجرمانه فرد، دفاع مشروع محسوب می‌شود و مجازاتی را در پی ندارد.
در صورت وقوع جرم ضرب و جرح، فردِ دچار جراحت، باید به دادگاه برای شکایت مراجعه کند. مرحله اول رسیدگی به شکایت، اثبات این جرم است که با ادله موردنیاز و شهادت شهود، این جرم اثبات می‌شود. حال اگر شاهدی وجود نداشته باشد، چه باید کرد؟ ادله موردنظر برای اثبات این جرم، شهادت شهود، علم قاضی، اعتراف شخص متخاطی، قسامه و یا سوگند است. در صورت عدم وجود شاهد و عدم وجود مدرک برای اثبات ادعای ذکر شده، از سوگند و یا قسامه استفاده می‌شود و دادگاه قرار اتیان سوگند را صادر می‌کند.
در گذشته برای اثبات جرم ضرب و جرح وجود علائم ظاهری ضروری بود، اما امروزه با تغییرات صورت گرفته در قانون، اگر ضرب و جرح عمدی منجر به بروز علامت ظاهری نشود، حبس، شلاق و دیه را در پی دارد. مقدار دیه متغیر است و با توجه به نوع و شدت آسیب متفاوت است.
گروه وکلای آهوپای با وجود کارشناسان حرفه ای و خبره و همچنین با سابقه طولانی در وکالت، می‌توانند به شما در زمینه وکالت دعاوی ضرب و جرح و دفاع در برابر اتهام ضرب و جرح دروغین مشاوره های آنلاین، تلفنی و حضوری دهند تا بتوانید از حق خود دفاع کنید.
